.. all with the same drug

Een kijkje in het lokale kruidenkastje..

Als twee instanties bestaan ze naast elkaar om mensen beter te maken. Enerzijds de lokale medicijnmannen, anderzijds de ziekenhuizen. In de lokale taal respectievelijk bangsabenletiem (black medicine) en Nasaratiem (white medicine). Niet geheel duidelijk of hier de huidskleur van de dokter mee bedoeld wordt, of de charcoal (houtskool) die gebruikt wordt in de black medicine.

Als twee instanties naast elkaar, weinig samenwerking, minimaal begrip en minimale kennis van elkaars methodes. Dit geldt zo ook voor mij. Regelmatig komen mensen met pijntjes. Ergens. Bijvoorbeeld in de bovenbeenspieren. Bij lichamelijk onderzoek zie je een heel patroon van kleine sneetjes in de huid ter plaatse van de pijn. Geen idee wat er allemaal gebeurd is bij de lokale medicijnman, maar je ziet het resultaat van de lange pijnlijke weg die is bewandeld bij de lokale geneesheren die zonder verdoving op hun manier de pijn proberen te bestrijden door de pijn  eruit proberen te knijpen door kleine openingen. Bij deze patient zonder succes omdat hij nu naar het ziekenhuis komt, maar ik heb natuurlijk geen zicht op het slagingspercentage. Ik stuur ze naar huis met een pijnstiller en een tetanus injectie. Mensen met hartfalen die een maand te laat zijn voor hun medicatie voor bloeddruk en diuretica. Afgelopen maand hebben ze het lokaal geprobeerd. Aan hun angstige benauwde uitdrukking kan je zien dat ze daar niet echt opgeknapt zijn. Terug naar het ziekenhuis. Patienten waarbij duidelijk een breuk in een bot waarneembaar is. Geen rontgenfoto voor je weet of ze lokale oplossingen zoeken voor hun ongemak. Local treatment betekent geen foto. Weinig begrip maar nog veel minder kennis over het hele gebeuren buiten het ziekenhuis, terwijl zo veel mensen er gebruik van maken (voor ze naar het ziekenhuis komen). Vandaag meer. Meer leren over lokale geneeskunde. Anders leren dan op www.uptodate.com.

Een uur rijden. Op naar Nakpanduri. Via een paar patienten wat namen opgetrommeld van herbalisten die zij eerst hebben bezocht. De eerste is een vrouw. 50 jaar. Beroep geleerd van haar vader. Vader nu oud en wijs. Te kreupel om nog op zoek te gaan naar kruiden in de omgeving. Dochter neemt het nu over. Nooit naar school gegaan, maar toch kan ze me een officieel document laten zien dat ze aangesloten is bij de herbalisten vereniging van Ghana, en een certificaat als officiele herbalist. We zitten midden in een compound, steeds meer klein grut verzameld zich om ons heen. De geiten die er rond lopen zijn de betaalmiddelen van de patienten. En de jongen met de bezem is hulp van het huis geworden omdat zijn ouders zijn epilepsie behandeling niet konden betalen. Voor onbepaalde tijd hulp van het huis, want epilepsie gaat niet zomaar over. De herbalist vertelt me dat ze veel kan behandelen. Van heftige buikpijn tot achterblijvende placenta, van het voorkomen van een miskraam tot niet vorderende bevallingen. Zelfs HIV wordt behandeld na positieve test uit het ziekenhuis. En het gekke is.. all with the same drug. Moet wel een speciaal medicijn zijn, om en een miskraam te voorkomen, en een bevalling (uitdrijving) te stimuleren als deze niet vordert. Aardig tegengestelde werkingsmechanisme denk je zo...Je kan het drinken bij malaria en stomen bij kortademigheid.

Klinkt als een wondermiddel. Maar er zijn wat vluchtmogelijkheden voor de herbalisten. Als de goden de ziekte hebben gebracht, dan kunnen ze het natuurlijk niet genezen. Ook als de patienten te weinig bloed hebben dan worden ze naar het ziekenhuis gestuurd voor een transfusie. Mooi. Ascitis. Te veel vocht in de buik (door hart/nier/leverfalen/anders). Ik behandel het met diuretica. De herbalist geeft ze dit wondermiddel in zo'n grote hoeveelheid dat ze enorme diarrhee krijgen. Ja natuurlijk, ook een vorm van diuretica, oftewel het kwijtraken van overtollig vocht, alleen dan met meer verlies aan voedingsstoffen en electrolyten (en ik maak me zorgen om een hoog kalium bij spironolacton!haha!). Genoeg lessen die vandaag geleerd zijn door mij. De enorme diarrhee waar mensen zich mee presenteren bij levercirrose is hoogstwaarschijnlijk niet infectieus... en hebben geen analyses of antibiotica nodig.. 

De breuken. Gesloten breuken (geen bot door de huid heen) hebben een enorm goed resultaat lokaal. Zelfs verplegers gaan voor local treatment, dus zal zeker wel iets goeds in zitten. Met een kruidenmengsel  masseren ze de breuk bij de patient. Massage, oprekken en spalken elke 3 dagen. Pijnlijke bedoeling. Ondertussen is op de dag dat de patient zich bij de herbalist presenteerde met de breuk een poot van een kip gebroken. Deze kip ligt te wachten.. geen massage geen oprekkingen geen spalk. Zodra de kip eenmaal loopt mag de patient het ook gaan proberen. Groot succes, en vrij logisch. Groei van bot duurt bepaalde tijd. Schijnbaar vergelijkbaar tussen kippenpoot en mensen scheenbeen. Weet alleen niet wat ze breken bij de kip als de patient een arm heeft gebroken...
Twee verschillende herbalisten ontmoet, hun kruiden gezien, geroken en wat meegenomen. Het lijkt alsof de kruidengeneeskunde iets dichter bij mijn Harrisons' geneeskunde is gekomen. Iets meer begrip. Iets meer kennis.

Dan natuurlijk, vermeldt de laatste herbalist dat hij iets op zijn rug heeft, of ik er even naar zou willen kijken... Mooi. twee hele verschillende 'medische' paden komen een stukje dichter bij elkaar. Kodak moment...

Voor zover was dit slechts een kennismaking met locale geneeskunde. Nu de literatuur in om te kijken of onderzoek mogelijk is.

Maar vraag me wel af hoe het met de HIV medicatie gaat. Nieuwe ontdekking retrovirale middelen in de dorpen hier of "hoop doet leven"?